ریزش مو یکی از شایع‌ترین دغدغه‌های زیبایی در میان مردان و زنان است. اگرچه عوامل مختلفی مانند استرس، تغذیه، بیماری‌ها و داروها می‌توانند باعث ریزش مو شوند، اما مهم‌ترین علت طاسی ارثی در بیشتر مردان و بخشی از زنان، هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT) است. این هورمون نقش کلیدی در ایجاد الگوی طاسی مردانه دارد و حتی پس از کاشت مو نیز می‌تواند بر نتایج نهایی تأثیرگذار باشد. در این مقاله، به بررسی علمی عملکرد DHT و تأثیر آن در موفقیت یا شکست کاشت مو می‌پردازیم.
DHT چیست و چگونه در بدن تولید می‌شود؟
DHT مخفف Dihydrotestosterone است؛ هورمونی آندروژنی که از تبدیل تستوسترون در بدن به‌وسیله‌ی آنزیمی به نام ۵-آلفا ردوکتاز (5-alpha reductase) به وجود می‌آید.
این هورمون در واقع نوعی از تستوسترون قوی‌تر است که نقش مهمی در رشد ویژگی‌های جنسی مردانه مانند صدای بم، رشد عضلات و رویش موهای بدن دارد. اما همین هورمون می‌تواند اثر منفی شدیدی بر موهای سر بگذارد.
تأثیر DHT بر فولیکول‌های مو
در پوست سر انسان، فولیکول‌های مو دارای گیرنده‌های آندروژنی هستند که به DHT متصل می‌شوند. در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ریزش مو هستند، این گیرنده‌ها حساسیت بالایی نسبت به DHT دارند. اتصال DHT به این گیرنده‌ها باعث می‌شود فولیکول‌ها به مرور زمان کوچک‌تر و ضعیف‌تر شوند. این روند با نام مینیاتوریزه شدن فولیکول (Miniaturization) شناخته می‌شود.
نتیجه‌ی این فرآیند آن است که موهای جدیدی که رشد می‌کنند، نازک‌تر، کوتاه‌تر و کم‌رنگ‌تر از قبل هستند، تا جایی که در نهایت رشد آن‌ها متوقف می‌شود و ناحیه طاس شکل می‌گیرد.
نقش DHT در کاشت مو
در جراحی کاشت مو، فولیکول‌های مو از نواحی مقاوم به DHT (معمولاً پشت و کناره‌های سر) برداشت می‌شوند و در نواحی طاس کاشته می‌گردند. ویژگی مهم این فولیکول‌ها آن است که به‌صورت ژنتیکی در برابر DHT مقاوم‌اند و پس از انتقال به ناحیه گیرنده نیز خاصیت مقاومت خود را حفظ می‌کنند.
به همین دلیل، کاشت مو راهکاری ماندگار برای جبران طاسی محسوب می‌شود. با این حال، نقش DHT کاملاً از بین نمی‌رود؛ زیرا فولیکول‌های طبیعی که در ناحیه کاشت نشده باقی مانده‌اند، همچنان تحت تأثیر این هورمون قرار دارند و ممکن است در سال‌های آینده دچار ریزش شوند.
اهمیت کنترل DHT پس از کاشت مو
برای حفظ نتایج کاشت مو، کنترل سطح DHT در بدن اهمیت زیادی دارد. پزشکان معمولاً استفاده از داروهایی مانند فیناستراید (Finasteride) یا دوتاستراید (Dutasteride) را توصیه می‌کنند. این داروها با مهار آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز، میزان تبدیل تستوسترون به DHT را کاهش می‌دهند. در نتیجه، فولیکول‌های باقیمانده محافظت شده و احتمال ریزش مجدد مو کاهش می‌یابد.
همچنین، برخی درمان‌های موضعی مانند ماینوکسیدیل به افزایش خون‌رسانی به فولیکول‌ها کمک می‌کنند و می‌توانند اثر DHT را تا حدودی خنثی سازند. ترکیب درمان‌های دارویی با کاشت مو معمولاً بهترین نتیجه را در درازمدت به همراه دارد.
تفاوت حساسیت به DHT در مردان و زنان
هرچند DHT در بدن هر دو جنس وجود دارد، اما میزان آن در مردان بسیار بیشتر است. در زنان، افزایش بیش از حد DHT معمولاً با مشکلات هورمونی (مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS) همراه است و می‌تواند باعث نازک شدن موها در ناحیه فرق سر شود.
بنابراین، در بانوانی که قصد کاشت مو دارند، بررسی سطح هورمون‌ها پیش از عمل ضروری است تا علت اصلی ریزش مشخص شود و درمان مناسب انتخاب گردد.
آینده درمان‌های مرتبط با DHT
پژوهش‌های جدید بر روی درمان‌های ژنتیکی و سلولی متمرکز شده‌اند که بتوانند حساسیت فولیکول‌ها به DHT را کاهش دهند. برخی محققان در حال بررسی روش‌هایی هستند که با تغییر عملکرد گیرنده‌های آندروژنی، اثر DHT را به حداقل برسانند. در صورت موفقیت این تحقیقات، می‌توان انتظار داشت که در آینده نیاز به داروهای مهارکننده DHT کاهش یابد و نتایج کاشت مو پایدارتر شوند.
جمع‌بندی
هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT) نقش اصلی را در بروز طاسی ارثی ایفا می‌کند و همچنان عامل مهمی در موفقیت یا شکست کاشت مو است.
اگرچه فولیکول‌های مقاوم به DHT در عمل کاشت مو مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما کنترل سطح این هورمون برای حفظ موهای طبیعی اطراف ناحیه کاشت ضروری است. ترکیب درمان‌های دارویی، تغذیه مناسب و مراقبت منظم می‌تواند اثرات منفی DHT را کاهش داده و نتایج کاشت مو را ماندگارتر کند.
به‌طور خلاصه، درک نقش DHT نه‌تنها به پزشکان کمک می‌کند تا استراتژی درمانی دقیق‌تری طراحی کنند، بلکه به بیماران نیز آگاهی می‌دهد تا برای حفظ نتایج کاشت مو، سبک زندگی و درمان‌های نگهدارنده خود را جدی‌تر دنبال کنند.
- ۰ ۰
- ۰ نظر